Zeefdruk kunst

De zeefdruk-techniek wordt doorgaans gebruikt voor diverse grafische doeleinden waaronder affiches, poters zoals te verkrijgen zijn bij BGA, textiel bedrukking en replica’s van beroemde kunstwerken. Iets wat veel mensen niet weten is dat de zeefdruk-techniek zelfs wordt toegepast op industriële schaal bij het vervaardigen van zonnecellen in printplaten. Een ander minder vaak gebruikt woord voor zeefdruk is serigrafie. Hierin zit het woord “serie” verborgen, dat verwijst naar de mogelijkheid om grotere oplages te maken van één zeefdrukraam. Bij de zeefdruk kunst wordt namelijk gebruik gemaakt van een raamwerk met daaroverheen een stuk fijnmazig gaas van polyester, staal of zijde gespannen. Dit zeefdrukraam voorziet men vervolgens van een lichtgevoelige vloeistof, emulsie genaamd. Een belichtingstafel belicht deze emulsie vervolgens. Bij het ontwikkelen worden de donkere vlakken weggewassen, waardoor dit de openingen worden waar de inkt later doorheen gedrukt kan worden.

Vervolgens wordt de drukinkt op het zeefdrukraam aangebracht en wordt deze door middel van een zogenoemde “rakel” uitgesmeerd. Hierdoor ontstaat de vorm van het sjabloon op het voorwerp dat bedrukt moet worden. Dit specifieke voorwerp noemt men de beelddrager, en kan zoals eerder genoemd meerdere gedaantes hebben. Door dit proces met verscheidene kleuren en vormen te herhalen, en over elkaar heen of naast elkaar te drukken, ontstaat uiteindelijk een afbeelding. In feite is het dus een vrij simpel proces waarmee een ingewikkelde en kleurrijke afbeelding verkregen kan worden.

Oorspronkelijk is de zeefdruk kunst afkomstig uit Japan. Hier werden de verbindingen van een sjabloondruk verfijnd door het gaas van het zeefdrukraam te vervaardigen uit zijde of haar. Door dit fijnmazige materiaal konden zeer delicate ontwerpen worden afgedrukt, zonder dat er nadien lege plekken opgevuld dienden te worden. Dergelijke sjablonen gemaakt van haar werden voornamelijk toegepast in de textielindustrie omdat de toenmalige Japanse keizer het destijds enkel toestond dat hogergeplaatste mensen geborduurde kleding droegen. Door de zeefdruk techniek werd het ook voor de gewone mens mogelijk om rijkelijk gedecoreerde stoffen te dragen.